Jak uchronić spadek przed komornikiem?

Egzekucja komornicza spadku – czy da się przed nią uchronić?

Egzekucje komornicze są bardzo ciężkim tematem, z którym boryka się wielu ludzi na całym świecie. Powodów takiego działania komornika jest mnóstwo, ale zawsze najważniejszy jest jeden – brak spłaty zobowiązania, do którego się zobowiązało. Czy da się uchronić spadek przed zajęciem komorniczym? Jakie są możliwości dłużnika?

Czy komornik może zająć spadek?

Niestety na to pytanie istnieje tylko jedna odpowiedź – tak. Na podstawie tytułu wykonawczego, którym najczęściej jest wyrok sądu, komornik otrzymuje od wierzyciela wniosek o wszczęcie egzekucji, co zwykle rozpoczyna zajęcie komornicze większości majątku dłużnika.

Komornik, jako organ wykonawczy jest wyposażony w wiele instrumentów, które mają pomóc mu ściągnąć zaległe zobowiązanie z danej osoby. Zalicza się do nich zajęcie wynagrodzenia, rachunków bankowych czy tzw. „innych wierzytelności”. Warto jednak pamiętać, że komornik jest zobowiązany do działania w granicach prawa, które to granice wyznacza w tym przypadku artykuł 805 Kodeksu Postępowania Cywilnego.

W przypadku zajęcia spadku, sprawa ma się nieco inaczej – wierzyciel, który chce odzyskać należne mu pieniądze, musi uzyskać prawo do działu majątku, co w konsekwencji może doprowadzić to do tego, że uzyska część lub całość spadku, który miał otrzymać dłużnik. Zajęcie majątku wchodzącego w skład spadku jest możliwe tylko po wystąpieniu z wnioskiem „o zajęcie prawa dłużnika do żądania podziału majątku spadkowego” wierzyciela, do właściwego komornika, prowadzącego sprawę o egzekucję należności.

Jak komornik dowiaduje się o spadku?

Organ wykonawczy ma kilka sposobów na dotarcie do informacji o otrzymaniu przez dłużnika spadku w formie ruchomości, nieruchomości bądź pieniężnej. Bez względu na to, w jakiej formie otrzymał on schedę po zmarłym, będzie zobowiązany do zapłacenia podatku.

Z racji tego, że na wniosek wierzyciela, komornik ma prawo do sprawdzenia dłużnika w różnych instytucjach, zajmujących się gospodarką mieszkaniową oraz, co ważniejsze, w Urzędach Skarbowych w całym kraju. Fakt, że dłużnik uzyskał spadek jest właściwie nie do przeoczenia, głównie dzięki komunikacji na liniach komornik-instytucje publiczne.

Jak uchronić spadek przed komornikiem?

Częstą praktyką w chronieniu otrzymanych w ramach testamentu ruchomości bądź nieruchomości, jest zrzeczenie się spadku w całości, co zwykle sprawia, że otrzymuje go osoba, która jest następna w kolejce dziedziczenia (bądź została wymieniona w następnej kolejności w ostatniej woli zmarłego). W konsekwencji prowadzi to do przekazaniu majątku osobie trzeciej, co uwalnia go od potencjalnego zajęcia komorniczego.

Niesamowicie istotną kwestią jest czas, w jakim wierzyciel musi zwrócić się do właściwego urzędnika z wnioskiem o zajęcie majątku spadkowego. Ma on zaledwie miesiąc na złożenie takiego dokumentu – w przeciwnym przypadku, cały majątek, który otrzymał dłużnik pozostaje wolny od zajęcia komorniczego. Nie oznacza to jednak, że można ukrywać fakt otrzymania spadku – w przypadku unikania egzekucji z tego tytułu, można napytać sobie problemów z prawem.

Konsekwencje ukrywania spadku w trakcie egzekucji

Rzecz jasna, praktyki, mające na celu ukrycie spadku w trakcie egzekucji komorniczej są nielegalne i w konsekwencji, mogą prowadzić do skazania dłużnika prawomocnym wyrokiem więzienia. Zapis, mówiący o następstwach takich praktyk, to artykuł 300 Kodeksu Karnego, w którym wymieniono dwa rodzaje przestępstw, za które grozi odpowiedzialność karna:

Art. 300 k.k. § 1
Mówi o tym, że dochodzi do przestępstwa, kiedy

dłużnik usuwający, ukrywający, zbywający, darowujący, niszczący, rzeczywiście lub pozorująco obciążą lub uszkadza składniki majątku, w przypadku potencjalnego bankructwa i niewypłacalności dopuszcza się pokrzywdzenia wierzyciela poprzez udaremnienie lub uszczuplenia zaspokojenia swojego wierzyciela.

Ustawodawca przygotował ten zapis, przewidując wszystkie praktyki, które mogą zapobiec egzekucję zobowiązań, z których dłużnik się nie wywiązał. Złamanie tego przepisu jest zagrożone karą pozbawienia wolności do trzech lat.

Art. 300 k.k. § 2
Do złamania tego przepisu dochodzi w momencie gdy:

dłużnik usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku zajęte lub zagrożone zajęciem, bądź usuwa znaki zajęcia w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego, jednocześnie zapobiegając lub pomniejszając zaspokojenie wierzyciela zobowiązania, które posiada dłużnik.

Przestępstwo to jest zagrożone karą pozbawienia wolności od trzech miesięcy do pięciu lat.